🔹 درباره دوره
بحرانها همواره بخشی جداییناپذیر از زندگی انسان بودهاند. در دنیای امروز، با افزایش مشکلات اجتماعی، روانی و اقتصادی، مواجهه افراد و خانوادهها با بحرانهای شدیدتر و پیچیدهتری چون سوگ، طلاق، خشونت، آسیبهای اجتماعی، بیماریهای صعبالعلاج، خودکشی و فجایع طبیعی یا انسانی امری رایج است. در چنین موقعیتهایی، مداخله بهموقع، علمی و انسانی میتواند از فروپاشی روانی فرد و گسترش بحران جلوگیری کند.
دورهی «اصول مداخله در بحران با رویکرد روانشناختی» با هدف توانمندسازی دانشپذیران در مهارتهای شناسایی، تحلیل و مداخله در بحرانهای فردی و جمعی طراحی شده است. این دوره با تکیه بر دانش روانشناسی بالینی و اصول مددکاری اجتماعی، به شرکتکنندگان میآموزد که چگونه در لحظات بحرانی، با حفظ آرامش، تصمیمگیری درست و مداخلهی مؤثر، به کمک افراد آسیبدیده بشتابند.
🎯 اهداف کلان دوره
- تعریف علمی بحران و انواع آن در بافتهای فردی، خانوادگی و اجتماعی
- شناخت مراحل و نشانههای بحران روانشناختی
- آموزش رویکردهای نظری و عملی مداخله در بحران
- تقویت مهارتهای ارزیابی و مداخلهی کوتاهمدت و فوری
- ارتقای توانمندیهای ارتباطی و رفتاری مددکار در موقعیتهای حساس
- آشنایی با اصول خودمراقبتی حرفهای در شرایط بحرانی
🧩 مخاطبان این دوره
- مددکاران اجتماعی شاغل در مراکز درمانی، توانبخشی، زندانها، مدارس، اورژانسهای اجتماعی و روانی
- روانشناسان، مشاوران و پرسنل مراکز مشاوره
- دانشجویان و فارغالتحصیلان رشتههای مددکاری، روانشناسی، مشاوره، علوم اجتماعی
- اعضای تیمهای مداخله در بحران، اورژانس اجتماعی، هلالاحمر و نهادهای حمایتی
💬 محورهای اصلی دوره
تعریف علمی بحران و انواع آن (حاد، مزمن، موقعیتی، رشدی، بینفردی، جمعی)
الگوهای روانشناختی در درک بحران
مراحل بحران و واکنشهای روانی در هر مرحله
اصول، فرآیند و فنون مداخله در بحران
مهارتهای گفتوگو و آرامسازی در بحران
مدیریت رفتارهای پرخطر (افکار خودکشی، خشونت، انزوا، انکار)
پیشگیری از آسیبهای ثانویه برای مددکار و تکنیکهای خودمراقبتی
💬 معرفی استاد دوره
حجه الاسلام و المسلمین دکتر رضا مهکام
حجتالاسلام و المسلمین دکتر رضا مهکام، فارغالتحصیل دکتری روانشناسی عمومی و کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی از مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) است. وی همچنین از سال ۱۳۶۹ وارد حوزه علمیه قم شده و پس از گذراندن دروس سطح و شرکت در درس خارج به مدت هفت سال، فعالیتهای علمی و حوزوی خود را با مطالعات تخصصی در روانشناسی اسلامی تلفیق کرده است.
ایشان سابقهای گسترده در تدریس دروس تخصصی روانشناسی در دانشگاهها و مؤسسات حوزوی، ارائه مشاوره و رواندرمانی، برگزاری دهها کارگاه آموزشی در حوزه مهارتهای زندگی، خانواده، تربیت کودک و نوجوان، ازدواج، و درمان اختلالات روانی دارد. دکتر مهکام از اعضای فعال در نهادهای علمی مشاورهای و فرهنگی کشور بوده و آثار متعددی در زمینه اسلامیسازی روانشناسی و تدوین الگوهای درمانی مبتنی بر آیات و روایات تألیف کرده است.
🧠 توضیح تکمیلی: مداخله در بحران چیست؟ جایگاه آن در مددکاری اجتماعی
مداخله در بحران به مجموعه اقدامات تخصصی، سریع و هدفمند اطلاق میشود که برای کاهش تنش روانی و جلوگیری از وخامت اوضاع در موقعیتهای بحرانی انجام میشود. این فرآیند معمولاً در بازهای کوتاهمدت اتفاق میافتد و هدف اصلی آن بازگرداندن فرد یا گروه به سطح اولیه عملکرد روانی-اجتماعی یا ایجاد ثبات نسبی برای شروع درمان بلندمدت است.
در مددکاری اجتماعی، مداخله در بحران از اهمیت حیاتی برخوردار است، چرا که مددکاران اغلب اولین یا تنها افرادی هستند که با مددجویان در شرایط بحرانی تماس میگیرند. در چنین موقعیتهایی، مددکار نهتنها باید نقش یک مشاور را ایفا کند، بلکه باید بتواند از طریق مهارتهای خاصی چون آرامسازی روانی، ارزیابی سریع خطر، ایجاد اطمینان و هماهنگی با منابع حمایتی، به بازسازی وضعیت روانی و اجتماعی مددجو کمک کند.
رویکرد مددکاری در مداخلهی بحران، ترکیبی است از همدلی انسانی، تشخیص تخصصی، و اقدام مؤثر. این رویکرد بر توانمندسازی مددجو برای بازگشت به زندگی عادی تأکید دارد، نه صرفاً ارائه راهکارهای فوری.
