🔹 درباره دوره
مصاحبه و مشاوره، دو رکن بنیادین در فرآیند حرفهای مددکاری اجتماعی محسوب میشوند. مددکار اجتماعی برای برقراری ارتباط مؤثر با مددجو، درک صحیح مسئله، استخراج اطلاعات کلیدی و طراحی برنامهی مداخله مناسب، نیازمند مهارتهایی دقیق، ساختاریافته و اخلاقمدار در مصاحبه و مشاوره است.
دورهی «اصول و فنون مصاحبه و مشاوره در مددکاری اجتماعی» با هدف آموزش گامبهگام این مهارتها طراحی شده است. این دوره به شرکتکنندگان کمک میکند تا علاوه بر شناخت نظریات پایهای، با تمرینهای عملی و تحلیل موارد واقعی، به مهارتی قابل اتکا در مواجهه با مددجویان دست یابند.
🎯 اهداف کلان دوره
- شناخت تفاوتها و همپوشانیهای مصاحبه و مشاوره در مددکاری
- تسلط بر اصول ارتباط حرفهای، گوشدادن فعال، همدلی و تشخیص نشانههای کلامی و غیرکلامی
- آشنایی با مراحل مختلف مصاحبه مددکاری از شروع تا پایانبندی
- یادگیری فنون روانشناختی پایه در جلسات مشاورهای
- تقویت توانایی مدیریت گفتوگوی مددکاری در موقعیتهای بحرانی یا تنشزا
🧩 محورهای اصلی دوره
- تعریف و جایگاه مصاحبه و مشاوره در مددکاری اجتماعی
- اصول ارتباط مؤثر با مددجو: شامل همدلی، رازداری، پذیرش بیقید و شرط
- مراحل مصاحبه حرفهای: از ایجاد رابطهی اولیه تا ارزیابی نهایی
- مهارتهای شنیداری و گفتاری در جلسات مددکاری
- شیوههای طرح سؤالات باز، بسته، اکتشافی و تأییدی
- مدیریت احساسات و واکنشهای مددجو
- چالشهای رایج در فرآیند مصاحبه: سکوت، انکار، مقاومت
- اخلاق حرفهای در فرآیند مصاحبه و مشاوره
- تحلیل نمونههای واقعی از مصاحبههای مددکاری
👨🏫 مخاطبان این دوره
- مددکاران اجتماعی شاغل در نهادهای حمایتی، مراکز درمانی، مشاوره، اصلاح و تربیت و بهزیستی
- دانشجویان و فارغالتحصیلان مددکاری اجتماعی، روانشناسی، علوم اجتماعی
- مشاوران، روانشناسان و کارشناسان اجتماعی علاقهمند به توسعه مهارتهای بینفردی
معرفی استاد:
حجتالاسلام و المسلمین دکتر مهدی هادی، دانشآموخته دکتری روانشناسی بالینی و از اساتید حوزه و دانشگاه است. ایشان پس از گذراندن دروس خارج فقه و اصول، فعالیتهای علمی و تبلیغی گستردهای را در حوزه روانشناسی اسلامی، مشاوره، و تربیت مبلغ آغاز کرده و تاکنون در مراکزی چون جامعه المصطفی، دانشگاه پیام نور، دانشگاه شهید محلاتی، مؤسسه اخلاق و تربیت، مرکز تخصصی تبلیغ و دفتر تبلیغات اسلامی به تدریس اشتغال داشتهاند.
دکتر هادی ریاست انجمن روانشناسی اسلامی را بر عهده دارد و در مراکز مختلف مشاورهای و علمی، همچون مؤسسه امام خمینی (ره)، مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی و مرکز مشاوره صدرا، به فعالیت پرداخته است. وی همچنین دارای تألیفاتی در حوزه روانشناسی دین و مهارتهای زندگی است و سابقهای طولانی در مشاوره، برگزاری کارگاههای آموزشی، و همراهی دانشجویان در مسیر علمی دارد.
📌توضیح تکمیلی: معرفی عنوان اصول و فنون مصاحبه و مشاوره در مددکاری اجتماعی
✳️ مفهوم و جایگاه
مصاحبه در مددکاری اجتماعی یک فرآیند نظاممند ارتباطی است که با هدف شناخت وضعیت مددجو، استخراج اطلاعات دقیق، درک نیازها و مشکلات، و طراحی برنامه مداخله انجام میشود. این فرآیند با بهرهگیری از تکنیکهای ارتباطی، مهارتهای شنیداری، و استفاده از زبان کلامی و غیرکلامی، اعتماد لازم را میان مددکار و مددجو ایجاد میکند.
مشاوره نیز فرآیندی مکمل است که در آن مددکار به مددجو کمک میکند تا با بررسی احساسات، افکار، تجارب و منابع درونی خود، به تصمیمگیری مؤثر و حل مسئله دست یابد. مشاوره در مددکاری با جهتگیری حمایتی، اخلاقی و فرهنگی همراه است و نقش کلیدی در ارتقای سلامت روانی مددجو ایفا میکند.
✳️ ویژگیهای کلیدی مصاحبه و مشاوره مؤثر در مددکاری:
- ساختارمند و هدفمند بودن: هر مصاحبه باید در چارچوب هدف مشخصی پیش رود.
- پرهیز از قضاوت و پیشفرض ذهنی: پذیرش مددجو با هر ویژگی و پیشینه
- گوشدادن فعال و بازتاب احساسات مددجو: نشان دادن فهم عمیق از وضعیت عاطفی او
- طرح سؤالات بهجا و منعکسکننده: برای پیشبرد گفتگو و روشنتر شدن مسئله
- ثبت دقیق اطلاعات: مستندسازی اصولی برای ادامه برنامه مددکاری
- پایبندی به اصول اخلاقی: مانند رازداری، صداقت، احترام به حریم مددجو
✳️ اهمیت موضوع در عمل
مهارت مصاحبه و مشاوره یکی از مهمترین وجوه تمایز میان یک مددکار تازهکار و حرفهای است. در شرایطی که مددجو دچار تنش، ناامیدی یا بحران روانی است، همین مهارتها هستند که میتوانند راهی برای ارتباط انسانی و مؤثر باز کنند.
در واقع، بدون تسلط به فنون مصاحبه و مشاوره، بسیاری از خدمات مددکاری به درستی اجرا نخواهند شد، و مددکار ممکن است در درک صحیح مسئله، انتخاب روش مداخله یا حتی ایجاد رابطه انسانی با مددجو با چالش مواجه شود.
